ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ!
Ηράκλειτος
| Ηράκλειτος ( 544-484 π.Χ. , Ίων φιλόσοφος) Ο «Σκοτεινός Φιλόσοφος» |
|
|
| Το μοναδικό σύγγραμμα που γνωρίζουμε ότι άφησε ο Ηράκλειτος είναι με τίτλο "Περί φύσεως" και διαιρείται σε τρία μέρη : για το σύμπαν, για την πολιτική και για τη θεολογία. Το έργο αυτό γράφτηκε με ασάφεια για να γίνει κατανοητό μόνο από ικανούς ανθρώπους και αφιερώθηκε στο ιερό της Εφέσιας Αρτέμιδος, σύμβολο ελληνικού και ανατολικού πολιτισμού. Όταν ο Σωκράτης διάβασε το έργο του Ηράκλειτου είπε "αυτά που κατάλαβα είναι σπουδαία, νομίζω όμως ότι είναι εξίσου σπουδαία και αυτά που δεν μπόρεσα να καταλάβω. Ωστόσο χρειάζεται να είσαι ένας δεινός κολυμβητής σαν αυτούς από τη Δήλο για να μην πνιγείς μέσα στο βιβλίο του" |
To αντικείμενο της φιλοσοφίας του είναι ο εσωτερικός ρυθμός, ο Λόγος για τον οποίο κινείται και ρυθμίζεται. Ο Ηράκλειτος είναι ο φιλόσοφος του αιώνιου γίγνεσθαι. Η κίνηση αυτή του γίγνεσθαι εκφράζεται με την συνεχή ροή του ποταμού που ολοένα ανανεώνεται. Μέσα στον Λόγο, ο Ηράκλειτος, δένει ένα μόνο υλικό στοιχείο, το Πυρ. Η ύπαρξη του Πυρός δημιουργεί μαζί με τον Λόγο ένα κόσμο άπειρο, άναρχο, ανώλεθρο, αυτορυθμιζόμενο που μετατρέπεται σε ποικίλες μορφές. Ο κόσμος αυτός είναι η αρμονία των αντιθέσεων. Το καλό και το κακό είναι οι αντίθετες όψεις του ίδιου πράγματος.| Αριθμός Αφορισμών: 35 |
| • | Τα πάντα ρει και ουδέν μένει.
|
| • | Εάν μη έλπηται ανέλπιστον, ουκ εξευρήσει.
μτφρ: αν δεν ελπίζεις το ανέλπιστο, δεν θα το βρεις. |
| • | Ήθος ανθρώπω δαίμων.
|
| • | Κόσμον τονδε, τον αυτόν απάντων, ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, αλλ' ην αεί και έστιν και έστε πύρ αείζωον.
|
| • | Αγαθόν και κακόν ταυτόν.
(σ.σ. Δεν αποπειρώμαι απόδοση στα Νέα Ελληνικά. Θα χρειαζόταν ολόκληρη διατριβή) |
| • | Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς. Και τους μεν θεούς έδειξε, τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε, τους δε ελευθέρους.
|
| • | Οδός άνω και κάτω μία.
ερμηνεία: Ο δρόμος που πάει προς τα πάνω είναι ο ίδιος δρόμος που πάει προς τα κάτω R |
| • | Είς εμοί μύριοι, εάν άριστος εί.
|
| • | Ποταμώ ουκ έστιν εμβήναι δις τω αυτώ.
μτφρ: δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι |
| • | Ύες βορβόρω ήδονται μάλλον ή καθαρώ ύδατι.
μτφρ: τα γουρούνια ευχαριστιούνται περισσότερο στον βούρκο, παρά στο καθαρό νερό |
| • | Απόντι μη μάχου.
μτφρ: μην τα βάζεις με κάποιον που είναι απών |
| • | Βλαξ άνθρωπος επί παντί λόγω επτοήσθαι φιλεί.
μτφρ: ο βλάκας θέλει να πτοείται με το παραμικρό |
| • | Ξυνόν γαρ αρχή και πέρας επί κύκλου περιφερείας.
μτφρ: σε έναν κύκλο, κάθε σημείο είναι ταυτόχρονα και αρχή και τέλος. |
| • | Εδιζησάμην εμεωυτόν.
μτφρ: αναζήτησα τον εαυτό μου |
| • | Τα ανθρώπων δοξάσματα παίδων αθύρματα.
μτφρ: οι γνώμες των ανθρώπων είναι παιδιάστικα παιχνίδια. |
| • | Την οίησιν προκοπής εγκοπήν.
μτφρ: η έπαρση είναι εμπόδιο της προκοπής |
| • | Τα ψυχρά θέρεται, θερμόν ψύχεται, υγρόν αυαίνεται, καρφαλέον νοτίζεται.
μτφρ: τα ψυχρά θερμαίνονται, το θερμό ψύχεται, το υγρό ξεραίνεται, το στεγνό δροσίζεται. |
| • | Μη λάλει προς ηδονήν.
μτφρ: να μη μιλάς μόνο και μόνο επειδή αυτό σε ευχαριστεί |
| • | Εκ πάντων εν και εξ ενός πάντα.
|
| • | Μεταβάλλον αναπαύεται
ερμηνεία. Στην αλλαγή βρίσκουν τα πράγματα ανάπαυση
Ήλιος ούκ αν υπερβήσεται μέτρα.
μτφρ: [ακόμα και] ο ήλιος δεν μπορεί να υπερβεί τα μέτρα [που του αναλογούν] |
| • | Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί.
|
| • | Ψυχήσιν Θάνατος ύδωρ γενέσθαι, ύδατι δε θάνατος γην γενέσθαι, εκ γης δε ύδωρ γίνεται, εξ ύδατος δε ψυχή.
|
| • | Χρόνος παις εστι παίζων πεττεύων. Παιδός η βασιλεία.
|
| • | Πολυμαθίη νόον ου διδάσκει.
|
| • | Εστιν ειμαρμένα πάντα.
|
| • | Τοις εγρηγορόσιν ένα και κοινόν κόσμον είναι, των δε κοιμωμένων έκαστον εις ίδιον αποστρέφεσθαι.
|
| • | Θάλαττα ύδωρ καθαρώτατον και μιαρώτατον, ιχθύσι μεν πότιμον και σωτήριον, ανθρώποις δε άποτον και ολέθριον.
|
| • | Πολυμαθίη-κακοτεχνίη.
|
| • | Μη εική περί των μεγάλων συμβαλλώμεθα.
μτφρ: να μην κάνουμε αστήριχτες εικασίες για μεγάλα ζητήματα |
| • | Μάχεσθαι χρη τον δήμον υπέρ του νόμου ώσπερ τείχους.
|
| • | Κρύπτειν αμαθίην κρέσσον, ή ες το μέσον φέρειν.
μτφρ: καλύτερα να κρύβεις την αμάθειά σου παρά να την φανερώνεις |
| • | Όνους σύρματ’ αν ελέσθαι ή χρυσόν.
μτφρ: Τα γαϊδούρια προτιμούν τα τρώνε σκουπίδια παρά χρυσό. |
| • | Λιμός κόρον εποίησε, κάματος ανάπαυσιν.
|
| • | Το πρωί είναι το ξεκίνημα της νύχτας. Η γέννηση είναι το ξεκίνημα του θανάτου |